Bulgaristan Türkleri

Bulgaristan Türkleri Osmanlı Devleti'nin önemli bölgelerinden biri olmuş olan ve bugünkü Bulgaristan'da kalan bölgede azımsanmayacak bir Türk nüfusunu oluştururlar. M.S. 6 yüzyılda Slavlar ile Türk kökenli bir kavim olan (Proto-)Bulgarlar bu alana yerleştiler. Aristokrat tabakayı oluşturan Bulgarlar bir süre sonra Slavlaşarak dillerini; 10. yüzyıldan itibaren de Ortodoksluğu kabul edip dinlerini bırakarak asimile olmuş, Slav nüfusuna karışmışlardır.

Fakat bugün Bulgaristan'daki Türkler, eski Bulgaristan Türklerinin kalıntıları olmayıp, Oğuz ve Kumanların kalıntılarıdır. Oğuz Türkleri, Anadolu üzerinden ve çoklukla Osmanlı devrinde o bölgeye geçen Türklerdir. Kıpçak Türkleri ise Karadeniz'in kuzeyinden bu bölgeye gelmiştir. Özellikle, Kırım ve civarından o günkü Bulgaristan bölgesine yerleşmeler olmuştur. Oğuz Türklerinin nüfusu Kıpçaklara göre çok daha fazladır.

Tarih

Jivkov rejiminin çöküşünden sonra yeni kurulan Bulgaristan hükûmeti 29 Aralık 1989'da Bulgaristan'daki Türklerin Türkçe adlarını alma özgürlüğünü, ibadeti yapma özgürlüğünü ve Türkçe konuşma hakkını tanımıştır.

Son yıllarda Türk azınlık üzerindeki baskı politikasına son veren Bulgaristan, Avrupa Birliği'nin de baskıları nedeniyle, bu ülkede yaşayan Türklerle kalıcı bir uzlaşma kapısını aralamış görünmektedir.

Din

Bulgaristan'daki Türklerin tamamına yakını Müslümandır, Bunlar aynı Anadoluda olduğu gibi Alevi ve Sünni olarak ayrılırlar,Sünniler tarikat tutmazlar,Aleviler ise çok sayıda ocak ve tarikata dağılmışlardır. 4 Aralık 1992'de yapılan nüfus sayımında ilk defa Aleviler ayrı bir grup olarak sayılmış ve 83.537 kişi kendini Alevi olarak tanıtmıştır.

Göç

1878-1912 350,000 93 Harbi, Balkan Savaşları
1923-33 101,507 1933 Razgrad Olayları
Eylül 1934 97,181 1934 Balkan Antantı
Eylül 1940 21,353 1940 Craiova Anlaşması
1950 154,198 Kore Savaşı
1952-68 24
1969-78 114,356
1989 321,800 150,000'ni 1990'larda bulgaristan'a döndü.
1991-92 50,000
1993-94 70,000

Nüfus

Bulgaristan'da, başta Kırcaali, Razgrad, Şumnu,Eski Cuma, Silistre, Dobriç, Burgaz, Rusçuk şehirleri olmak üzere birçok yerleşim bölgesinde genellikle Avşar Boyu'na mensup Türkler yaşamaktadırlar.

İl: Türk nüfusu / Toplam nüfusu

* Kırcaali: 101.116 / 164.019
* Razgrad: 71.963 / 152.417
* Şumnu / Şumen: 59.551 / 123.084
* Eski Cuma / Tırgovişte: 49.495 / 137.689
* Silistre / Silistra: 48.761 / 142.000

Yerel Ağızlar

Bulgaristan'daki Türkler başlıca olarak ikiye ayrılabilir; Kuzey Bulgaristan(Deliorman) ve Güney Bulgaristan(Kırcaali ve Rodop) Türkleri.

Deliorman ve Dobruca ağızlar

Deliorman ve Dobruca Türkleri,İranın Horasan bölgesinden gelen ve Anadoluda hiç kalmadan Hacı Bektaş-ı Veli tarafından Sarı Saltuk Baba önderliğinde doğruca yöreye gönderilen Türkmenlerin, yörenin yerli ahalisi olan Kıpçak ve Peçenek'lerle karışmasından oluşmuştur.Deliorman-Dobruca ağzı genel hatlarıyla Kıpçak,Peçenek ve Türkmenlerin lehçelerinin bir karışımıdır,bu yöreye Osmanlı döneminde özellikle Sivas,Tokat,Malatya ve Yozgat şehirlerinde yaşayan Türkmenlerden yoğun bir iskan olmasına rağmen bu ahaliler dağınık şekilde yerleştirildiklerinden ağız ve sözcük yapısına çok büyük bir etkileri olduğu söylenemez.Fakat Kırımdan gelen Tatar göçmenler Dobruca yöresindeki Türkmenlerle karışmışlar ve bu yörenin ağzını Deliorman ağzından farklılaştırmışlardır.

Kırcaali ağızları

Güneyde iki tane yeral ağız vardır. Birincisi çok yaygın olan ve Türkiye'de Trakya bölgesinde (ve kuzeydoğu Yunanistan'da) de konuşulan ağız, ikincisiyse Kırcaali-Mestanlı civarlarında kullanılan ağız. Aralarında zaman çekimleri ve birkaç kelime dışında pek bir fark yoktur.Bu bölge Batı ve Orta Anadolu'dan yoğun göç aldığından yöre ağzı özellikle Ege ağzıyla benzerlik gösterir.